کریسمس یکی از مهم ترین تعطیلات رسمی در سراسر دنیا است و همواره کشور های زیادی این مراسم را جشن می گیرند. روسیه نیز به عنوان کشوری با جمعیت اکثراً مسیحی از این قاعده مستثنی نیست و با وجود این آمار، کریسمس در روسیه به عنوان یک تعطیلات رسمی شناخته می شود. درست مانند کشور های دیگر، در روسیه نیز رسم و رسومات خاصی برای جشن گرفتن این رویداد وجود دارد که با هم به بررسی آن ها می پردازیم.
کریسمس در روسیه، به عنوان تولد عیسی مسیح، در 25 دسامبر در تقویم جولیان جشن گرفته می شود، که معادل تاریخ7 ژانویه در تقویم رایج میلادی قرار می گیرد. کریسمس از نظر کلیسای ارتدکس روسیه مهم ترین رویداد مذهبی سال است. با این وجود اکثر کلیسا های روسیه 12 عید بزرگ را در طول سال جشن می گیرند. در روسیه، تعطیلات کریسمس به دستور شاهزاده ولادیمیر در اواخر قرن 10 به جشن رسمی تبدیل شد. با این حال، با توجه به جامعه اولیه مسیحیان کیوان روس، این جشن ممکن است تاریخچه طولانی تری داشته باشد که آن را نیز مرور خواهیم کرد.
ممکن است علاقه مند شوید:
جشن گرفتن کریسمس در طول تاریخ روسیه دچار کمی نوسانات بود که علت آن تغییرات حکومتی و اعتقادی رهبران و مسئولان بود که در دوره ای با رواج «اِیتیسم Atheism» دراتحاد جماهیر شوروی، جشن های مذهبی کم رنگ تر و گاهاً در برخی مناطق ممنوع شدند. البته این موضوع دوام چندانی نیاورد و بالاخره دوباره رسمی شد.
کریسمس در روسیه آداب رسوم خاصی دارد چرا که با فرهنگ و رسومات محلی این کشور ادغام شده است و این باعث شده تا نحوه جشن گرفتن آن در روسیه کمی با کشور های دیگر متفاوت باشد. از مرسومات کریسمس در روسیه می توان به هدیه دادن و هدیه گرفتن، دید و بازدید، جشن ها و میهمانی های کوچک و بزرگ به صورت خانوادگی یا دوستانه و غذا های سنتی مخصوص اشاره کرد.
مردم روسیه علاقه زیادی به مصرف انواع گوشت در شام های کریسمس دارند و غذا های مرسوم مورد استفاده در کریسمس شامل انواع گوشت خوک برشته، سر خوک پر شده، تکه های گوشت بو داده، کلودتس است. همچنین غذا های مخصوص شام شامل کباب غاز با سیب، خرگوش با خامه ترش، گوشت گوزن، گوشت بره، ماهی کبابی، و غیره اشاره کرد. فراوانی گوشت های سرخ شده و پخته شده، مرغ و ماهی روی میز جشن از ویژگی های میز شام در شب کریسمس است که همراه با اجاق روسی، که امکان تهیه بخش های بزرگی از غذا را فراهم می آورد، یک منظره کاملا گرم، صمیمی و سنتی روسی ایجاد می کند.
همچنین غذاهای شیرین و دسر هایی که روی میز کریسمس روسیه سرو می شود شامل توت، میوه، آب نبات، کیک پای، بال فرشته، بیسکویت، شیرینی زنجبیلی و عسل است. نوشیدنی ها شامل آب آشامیدنی (کمپوت و سوپ شیرین، سبیتن)، کیسل و از آغاز قرن هجدهم چای چینی بود.
6 دسامبر روز جشن مقدس نیکلاس میرا است. یک اسقف ترک که به حامی مقدس مسکو و سانتا در جهان تبدیل شد.
به دلیل سرکوب دین در دوران رژیم شوروی، Dyed Moroz یا پدربزرگ فراست، روح روسی زمستان که به مناسبت سال نو هدیه می آورد، جایگزین سنت نیکلاس شد. او با اسنیگوروچکا، برف ریزه همراه است که به توزیع هدایا کمک می کند. از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی، روسیه رسم جشن کریسمس را در 25 دسامبر پذیرفت. با این حال، کریسمس کلیسای ارتدکس 7 ژانویه است و این نیز یک رویداد رسمی است.
یکی دیگر از سنت های گرامی داشت کریسمس، قبل از دوران اتحاد جماهیر شوروی، شخصیت دوست داشتنی معروف به بابوشکا بود. طبق گفته های عامیانه، بابوشکا در هنگام جستجوی کودک مسیح غذا و سر پناهی به مغان ارائه نداد. او تا امروز در جستجوی کودک عیسی در حومه شهر سرگردان است. در طول راه، او از خانه هایی که کودکان در آن زندگی می کنند بازدید می کند و به آن ها کادو را به وقت کریسمس می گذارد. بابوشکا، شخصیتی شبیه به بفانا ایتالیایی، به عنوان محبوب و مورد علاقه سنت های کریسمس روسیه بازگشته است.
یک سنت قدیمی روسی، که ریشه آن در آیین ارتدکس است، روزه و وعده غذایی شب کریسمس است. روزه، به طور معمول، تا پس از مراسم عبادت عصرانه یا تا زمان ظهور اولین ستاره ادامه دارد. شام بعد از آن بسیار مفصل است، اگرچه گوشت مجاز است؛ کوتیا، نوعی فرنی، غذای اصلی است. این غذا بسیار نمادین است که ترکیبات آن غلات مختلف برای امید و عسل و دانه خشخاش برای خوشبختی و آرامش است.
در بسیاری از کشورهای جهان، درخت کریسمس صفت سنتی جشن کریسمس است. این سنت در آلمان در قرون وسطی آغاز شد و در قرن نوزدهم در روسیه رواج یافت. در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، درخت کریسمس با یک درخت سال نو جایگزین شد، زیرا کریسمس، مانند همه چیز هایی که با مذهب مرتبط بود، تحت شدید ترین ممنوعیت بود.
در ابتدا، صنوبر در روسیه با مراسم تشییع جنازه و مرگ همراه بود، بنابراین کسی حتی فکر نمی کرد که آن را به خانه بیاورد. در زمان سلطنت پیتر اول، او دستور تزئین ساختمان های شهر با شاخه هایی از درختان کاج مخروطی سبز را داد، اما فقط صاحبان میخانه ها از این فرمان پیروی کردند. در طول قرن هجدهم، آن ها مؤسسات خود را با شاخه های صنوبر برای تعطیلات تزئین می کردند، که “Yelkin” نامیده می شد.
پیتر همچنین با حکم خود دستور داد تا جشن سال نو را طبق معمول در کشورهای اروپایی از اول سپتامبر به اول ژانویه موکول کند. در آن سال (1699) دستور داده شد که پایتخت (مسکو) را با شاخه های کاج سوزنی تزئین کنند. و در میدان سرخ، “نمایشآتش بازی” ترتیب داده شد، غذا توزیع شد، جشن و پایکوبی به راه شد و این جشن یک هفته به طول انجامید. با این حال، بعد از 1700 سال نو به یک روز خاص تبدیل نشد، اگرچه باید توجه داشت که 31 دسامبر و 1 ژانویه در یک دوره تعطیلات متفاوت قرار گرفتند.
کلمه “درخت کریسمس” در روسیه نه تنها به معنی یک درخت، بلکه به معنای خود تعطیلات کریسمس است. آلمانی های پترزبورگ اولین کسانی در روسیه بودند که درخت کریسمس را به خانه های خود آوردند. خانواده شاهنشاهی این سنت را بسیار دوست داشتند و شروع به استفاده فعال از آن در کاخ کردند. ملکه الکساندرا فئودوروونا، همسر امپراتور نیکلاس دوم، تعطیلات “درخت کودکان” را برای خواهرزاده های خود ترتیب داد. بعداً، در خانه های شهروندان ثروتمند، آن ها شروع به آوردن یک درخت کریسمس برای خادمان کردند. هر چیزی که روی درخت آویزان بود یا در زیر آن قرار داشت، هدیه بود. شایان ذکر است که عادت توضیح ظاهر هدیه ها با تأثیر برخی از نیروهای عرفانی فقط در آغاز قرن 20 ظاهر شد.
فقط در اواسط قرن نوزدهم، بقیه شروع به گذاشتن درخت کریسمس در خانه کردند. ابتدا در سن پترزبورگ و مسکو و سپس در سایر شهرهای روسیه. در این زمان، درخت کریسمس به عنوان روز تعطیل شروع به جایگزینی کریسمس کرد. در همان زمان، آن ها تزئین درخت را با نارنگی، میوه های خشک، سیب، شیرینی زنجبیلی، شمع روشن کردن، قرار دادن یک ستاره قرمز در بالای آن، آویزان کردن مقوا و فرشته های کاغذی، و تزئینات ویژه درخت کریسمس – گوی های شیشه ای رنگی- شروع به ظاهر شدن کرد.
در زمان اتحاد جماهیر شوروی، تقویم جدید میلادی به تصویب رسید در حالی که کلیسا همچنان از تقویم قدیمی استفاده می کرد. بنابراین تاریخ کریسمس در روسیه با بقیه نقاط دنیا کمی متفاوت است. در سال 1935 برخی شخصیت های تازه وارد شده به فرهنگ روسیه و مرتبط با کریسمس بازگردانده شدند اما این بار هیچ ارتباطی با کریسمس نداشتند. حتی بابانوئل نیز با این رویداد ارتباطی نداشت و Snow Maiden جایگزین وی شد. یک ویژگی بارز سال نو یک لیوان شامپاین شوروی بود که باید در اولین لحظات سال نو خورده شود و با صدای سرود شوروی، که بلافاصله پس از ساعت دوازده پخش می شود. در دهه 70 پس از آن، مردم كنسرت یا بعضی از برنامه های مخصوص کریسمس را در تلویزیون تماشا می کردند، اغلب فیلم “طنز سرنوشت یا از حمام خود لذت ببرید!” (این سنت هنوز زنده است).
نعمت خانه در این زمان مرسوم است. کشیش در هر اتاق از خانه کمی آب مقدس می پاشد و دعا می کند که خانه و همه کسانی که در آنجا زندگی می کنند سال سالم و خوشی داشته باشند. بعد از برکت، کوتیا از یک کاسه مشترک تقسیم می شود تا نماد وحدت باشد. پس از صرف غذا در شب کریسمس، جشن ها آغاز می شود. موسیقی، آواز، رقص، اسکی روی یخ، بازی های سنتی و دید و بازدید خانوادگی بخشی از این تفریح است.